To już kołobrzeska historia. Powstał w 1958 roku, rozformowano go na koniec 1990 roku. Przeszedł do historii, choć obecnie jego tradycje nadal trwają dzięki Grupie Rekonstrukcji Historycznych Kołobrzeg.

Powstanie 28. Sudeckiego Pułku Zmechanizowanego przypadło na okres funkcjonowania PRL w Układzie Warszawskiem (1955 r.), a także profesjonalizacji armii i jej dostosowania do atomowego pola walki, a jednocześnie zmniejszenia liczby dywizji ogólnowojskowych i rozwiązanie korpusu pancernego (w ciągu 4 lat od 1955 roku stan wojska zmniejszono o 200 tys. żołnierzy). Tymczasem, dyslokowanie kolejnych jednostek do Kołobrzegu (od 1951 r. 32 Pułk Zmechanizowany im. Hansa Beimlera), było związane ze strategicznym podejściem do obrony polskiego wybrzeża, które byłoby w stanie przeciwstawić się ewentualnemu desantowi morskiemu. Układ poszczególnych jednostek stacjonujących w Kołobrzegu i okolicach pozwalał dzięki temu zarówno prowadzenie w czasie wojny frontowej operacji przeciwdesantowej, jak i ograniczone w skali działania taktyczne.

W 1958 roku, na podstawie Rozkazu MON Nr 0010/Org. z dnia 02.10.1958 roku na bazie dowództwa 3. Brygady Obrony Wybrzeża, 15. Batalionu Obrony Wybrzeża 3. BOW, 54. Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej 3. BOW oraz 18. Batalionu Szkolnego 3. BOW w składzie 8. DZ, powstał 82. Pułk Zmechanizowany 8. Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Bartosza Głowackiego, jako JW. 3644. Pułk stacjonował w „czerwonych koszarach” przy obecnej ul. Jedności Narodowej, gdzie przed latami stacjonował Pomorski Regiment Piechoty Nr 54 von der Goltza. Pułk musiał zmierzyć się z koniecznością remontu obiektów koszarowych, które były w kiepskiej kondycji technicznej. W 1960 roku 82. Pułk Zmechanizowany otrzymał sztandar wojskowy. W tym 1967 roku na podstawie Rozkazu MON Nr 025/MON z dnia 30.09.1967 roku przemianowano 82. Pułk Zmechanizowany na 28. Pułk Zmechanizowany. Ponieważ na Ziemiach Północno-Zachodnich poszczególne jednostki miały problem ze swoją tradycją i nawiązaniem do historii, zapadła decyzja, że 28 PZ będzie nosił nazwę 28. Sudecki Pułk Zmechanizowany, zgodnie z rozkazem MON Nr 019/MON z dnia 04.10.1973 roku. Wraz z rozbudową struktury armii w Kołobrzegu i zmniejszeniem stanu zatrudnienia (do rezerwy przeniesiono ok. 200 oficerów i podoficerów), w latach 1956-1961 przy obecnym LO im. Mikołaja Kopernika funkcjonowała klasa wojskowa. Zgodnie z wytycznymi, oficerowi musieli posiadać wykształcenie średnie. Ci, którzy go nie mieli, zdobywali to wykształcenie w specjalnie sformowanej klasie.

W latach 60-tych, w pułku służyło 1636 żołnierzy. W tym czasie, skład pułku wyglądał następująco:
- trzy bataliony piechoty zmotoryzowanej
    trzy kompanie piechoty zmotoryzowanej
    kompania wsparcia
- batalion czołgów
    trzy kompanie czołgów
- artyleria pułkowa
    bateria haubic 122 mm wz. 1938 (M-30)
    bateria przeciwpancerna
- kompanie: rozpoznawcza, saperów, łączności, medyczna, remontowa i transportowa
- plutony: chemiczny, przeciwlotniczy, remontu uzbrojenia i regulacji ruchu.
Na wyposażeniu pułku znajdowało się:
- 31 czołgów T-54A
- 79 transporterów opancerzonych SKOT
- 11 opancerzonych samochodów rozpoznawczych BRDM-1
- 3 samobieżne wyrzutnie ppk 3M6 Trzmiel
- 6 haubic 122 mm
- 9 armat przeciwpancernych 85 mm wz. 1944 (D-44)
- 9 moździerzy 120 mm, 9 moździerzy 82 mm
- 6 dział bezodrzutowych 82 mm B-10.

28 PZ brał udział w pacyfikowaniu protestów robotników na Wybrzeżu w grudniu 1970. Protesty rozpoczęły się 14 grudnia, a 15 grudnia rozpoczął się strajk powszechny. W tym czasie w pułku wprowadzono stan podwyższonej gotowości bojowej i wydano rozkaz dyslokacji do Trójmiasta. Identyczny rozkaz otrzymali żołnierze z 32 PZ w Kołobrzegu, a także inne jednostki, które dyslokowano w rejon Gdańska w trybie alarmowym. 16 grudnia, jednostki osiągnęły rejon Gdańska - Kokoszki - Kiełpino Górne. 28 PZ został podporządkowany 16 DP z zadaniem obsadzenia mostów na Mołtawie i na wysokości Sienna Grobla oraz Biały Dworek. Żołnierze kontrolowali ruch na ok. 10 mostach, kontrolują w ten sposób ruch cywilów w kierunku centrum. 19 grudnia 28 PZ podporządkowano dowódcy 7 DD. W dniach 22-24 grudnia oddziałyi 8 DZ powróciły do siedzib sowich jednostek. Kolejny wyjazd na ulice Trójmiasta żołnierze 28 PZ odbyli po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku.

Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 0111/Org. z dnia 15.09.1989 roku w terminie do dnia 31.12.1990 roku rozformowano 28. Sudecki Pułk Zmechanizowany. Jego wyposażenie zostało częściowo przekazane do 32 PZ w Kołobrzegu. W historii pułki,  jednostką dowodzili: ppłk/płk dypl. Zenon Wilczak, mjr Waldemar Zajączkowski, mjr dypl. Andrzej Ekiert (1980–1984), mjr dypl. Andrzej Wołowiecki, mjr dypl. Andrzej Baran.

W 2015 roku, w ramach Fundacji Historia Kołobrzegu, powstała Grupa Rekonstrukcji Historycznych Kołobrzeg, rekonstruująca tradycje 28 PZ. W 2019 roku, na Facebooku, powstała zamknięta grupa, w której swoje wspomnienia, pamiątki i zdjęcia przekazują żołnierze odbywający służbę wojskową w 28 PZ (zobacz: https://www.facebook.com/groups/JW3644). Dzięki uprzejmość administratorów grupy, możemy zamieścić prywatne zdjęcia żołnierzy służących w pułku.

Robert Dziemba
Tomasz Łowkiewicz