Haubica ta urosła do rangi pewnego swoistego współczesnego mitu, w ramach którego dawała ona przewagę wojskom rosyjskim na polu walki wojny siedmioletniej. Pragnienie kolekcjonerów, marzenie poszukiwaczy militariów. Tymczasem, poza nietypowym wylotem i kształtem pocisku, nie była ona niczym nadzwyczajnym.

Nowe pociski, znajdowane na polu walki, stały się obiektem zainteresowania pruskich dowódców. Znajdowano ich pod Kołobrzegiem bardzo dużo. Spore zastosowanie haubica miała podczas walk o Szaniec Zielony. W raportach, Prusacy pisali o tych nietypowych kulach jako wołowych pyskach ("Die Ochsenmäuler"). Niestety, dla wojsk przeciwnika były one bezużyteczne (kaliber 95x207 mm). Nie nadawały się do dział stosowanych wówczas w artylerii fortecznej.

Haubicę nazywano sekretną, gdyż jej produkcja i wykorzystywanie od 1753 roku było otoczone pewną tajemnicą. Rosjanie byli przekonani, że elipsoidalny kształt lufy przyczyniał się do szerszego rozrzutu w przypadku strzelania kartaczami. Nietypowy kształt lufy spowodował, że produkowano do tej haubicy specjalne granaty, będą obecnie takim rarytasem. Oficjalnie, w Polsce zachował się tylko jeden taki granat, który znajduje się w Muzeum Oręża Polskiego, choć z nieoficjalnych informacji wynika, że takich obiektów może być więcej.

Rosjanie wyprodukowali ok. 70 haubic Szuwałowa, jednak ich konstrukcja nie była praktyczna. Nie można było stosować do nich zdobycznych kul. Po śmierci w 1762 roku autora projektu - Piotra Szuwałowa, stosowanie spłaszczonych granatów szybko wycofano.

Warto zaznaczyć, że funkcjonowały również haubice o okrągłym przekroju lufy. Na polu walki w Kołobrzegu znajdowane są również okrągłe kule sygnowane do haubicy Szuwałowa. Największy zbiór granatów i kul na świecie do haubicy posiada kołobrzeskie muzeum Patria Colbergiensis.


Fot. public domain

Sekretna Haubica Szuwałowa wg rysunku z książki "Tagebuch der Belagerung der Festung Kolberg".

Płaskie granaty i okrągłe kule do sekretnej haubicy Szuwałowa ze zbiorów Muzeum Patria Colbergiensis.

Płaski granat do Sekretnej Haubicy Szuwałowa ze zbiorów Muzeum Patria Colbergiensis.