Twierdza Kołobrzeg

Losy rodziny pułkownika von der Heyde

Tego się nie spodziewaliśmy. Napisał do nas prawnuk komendanta twierdzy, Heinricha von der Heyde. Co więcej, chce razem z rodziną przyjechać do Kołobrzegu i zobaczyć naszą twierdzę.


Richard J. Hidy z Cincinatti jest potomkiem pułkownika Heinricha Sigismunda von der Heyde, bohatera wojny siedmioletniej, dowódcy Twierdzy Kołobrzeg. Od lat szuka śladów swojego pradziadka. Niedawno, szperając w internecie, trafił na portal Twierdzakolobrzeg.pl. Jak napisał w e-mailu do nas, bardzo się ucieszył, gdy zobaczył, że ktoś pamiętał o jego antenacie. Był jeszcze bardziej zaskoczony, że odpisaliśmy na jego e-maila. Richard J. Hidy wyraził chęć przyjazdu do Kołobrzegu i zwiedzenia reliktów twierdzy, którą dowodził von der Heyde.

Heinrich Sigismund von der Heyde urodził się w 1703 roku w Schacksdorf w Dolnych Łużycach. Zmarł w Kołobrzegu 4 maja 1765 roku. Komendant Twierdzy Kołobrzeg w latach 1758-1765 (z krótką przerwą na Krołewiec). Do wojska wstąpił w wieku 15 lat, trafiając do Pułku Piechoty Nr 3. W 1740 roku awansował na kapitana, a w 1741 roku został dowódcą kompanii grenadierów, z którym walczył w w pierwszej wojnie śląskiej. W sławnej bitwie pod Hohenfriedberg (Dobromierz na Śląsku) kilkukrotnie ranny, ale został ze swoimi żołnierzami. W 1747 popadł w konflikt z generałem Leopoldem Anhalt-Dessau, co spowodowało, że popadł w niełaskę i został przeniesiony do Królewca. Tam,  13 grudnia 1655 roku zostaje komendantem Cytadeli Friedrichsberg w Twierdzy Królewiec. Brał udział w walce w oblężeniu rosyjskim. W 1758 roku zostaje komendantem Twierdzy Kołobrzeg. Bronił miasta w trzech oblężeniach rosyjskich w wojnie siedmioletniej. Za swoją postawę otrzymał od króla krzyż Pour le Mérite (Za Zasługę). Został również awansowany na stopień pułkownika z ominięciem stopnia podpułkownika. W latach 1761-1763, po zdobyciu twierdzy przez Rosjan, był przez nich przetrzymywany w niewoli. Po uwolnieniu, dalej pełnił funkcję komendanta twierdzy. Został uwieczniony na posągu konnym króla Fryderyka II w Berlinie: von der Heyde stoi z planem twierdzy w dłoni. Wedlug niektórych opisów, został pochowany w kołobrzeskiej kolegiacie. Jego imieniem nazwano szaniec na Załężu, zbudowany naprzeciw Fortu Ujście (zobacz).

Warto podkreślić jeszcze jedną ważną rzecz w zakresie dowodzenia twierdzą. Trzeci oblężenie rosyjskie w 1763 roku spowodowało, że wyczerpano zapasy, szerzyły się choroby, a miasto było zniszczone. Cierpieli mieszkańcy i żołnierze. Von der Heyde nie bronił twierdzy za wszelką cenę, tylko podpisał akt kapitulacji. Oszczędził w ten sposób ludzkie życie i zabudowę miejską. Tej wyobraźni i odpowiedzialności zabrakło 50 lat później wielkim bohaterom pruskim, jakimi został Gneisenau i Nettelbeck.

Syn komendanta twierdzy, Johann Heyde, urodził się w 1751 roku, jeszcze zanim jego ojciec rozpoczął służbę w Kołobrzegu. Podczas pobytu w niewoli rosyjskiej po kapitulacji twierdzy w 1763, ojciec pisze do syna, żeby jeśli nie chce umrzeć w kolejnych bitwach, które toczyć się będą w Europie, wyjechał do Ameryki i tam poszukał nowego życia. 7 października 1765 roku Johann przybywa do Filadelfii na statku „Hrabina Sussex”. Dowodzi nim kapitan Thomas Gray z Rotterdamu. W 1775 roku przystąpił w Filadelfii walki o niepodległość. Jego przełożonym był kapitan Peter Trexler. Johann ożenił się z jego córką Christiną Anną Albright Trexler. Zmarł w 1823 roku. Pochowano go w nieznanym miejscu. Robiono tak, aby zabezpieczyć groby przed rabunkiem.

Johann i Christina mieli dziesięcioro dzieci. Czworo z nich przeniosło się w 1800 roku do Fayette. Tak rozpoczął się kolejny rozdział rodu Hidy, bowiem tak zmieniło się to nazwisko. Od ponad dwóch wieków, żyją oni w Stanach Zjednoczonych:
Joseph Hidy, Jr. (1820-1879)
Dean Hidy (1845-1919)
Ota Hidy (1873-1934)
Elmo Hidy (1901-1987)
Richard O. Hidy (1929-2009)
Richard J. Hidy.

W tym roku, 4 maja przypadnie 250 rocznica śmierci słynnego komendanta twierdzy Heinricha von der Heyde. Dla uczczenia pamięci pułkownika obdarzonego przez króla Fryderyka Wielkiego tytułem „Colberger Defensor” oddamy z Fortu Ujście salwę armatnią.
Rodzina Hidy przy grobie syna komendanta twierdzy w USA.

Fot. uni-trier.de


Medal wybity na cześć komendanta Heydego (fot. Wikipedia).

Administratorem danych osobowych jest Grupa Rekonstrukcji Historycznych Kołobrzeg z siedzibą w Kołobrzegu przy ul. Złotej 3/9 78-100 Kołobrzeg, z którym możesz skontaktować się osobiście pod numerem telefonu 512-583-918. Jednocześnie informujemy że zgodnie z rozporządzeniem o ochronie danych osobowych przysługuje ci prawo dostępu do swoich danych, możliwości ich poprawiania, żądania zaprzestania ich przetwarzania w zakresie wynikającym z obowiązującego prawa..

Copyright © 2015-2023 GRH Kołobrzeg, tel. 500 166 222. Wszelkie prawa zastrzeżone.