Kołobrzeg od niepamiętnych czasów związany był w jakiś sposób z wojskiem. Pod koniec XIX wieku do użytku wojska przeznaczono trzy duże kompleksy koszarowe - dla piechoty przy ulicy Jedności Narodowej (dawniej ul. Szczecińska), dla artylerii przy ulicy Mazowieckiej (dawniej ul. Lubecka), oraz nowe koszary na ulicy Koszalińskiej.

Chcemy zaprezentować dzieje garnizonu kołobrzeskiego po drugiej wojnie światowej. Jest to okres wielu zmian zarówno w Wojsku Polskim jak i w naszym mieście. Dziś niewiele jest źródeł podających dane na ten temat. Z tego miejsca chcielibyśmy serdecznie podziękować za otrzymaną pomoc od naszych znajomych z Forum Bezpieczeństwa, a szczególnie dla p. Krzysztofa Puchali.

Wojska Lądowe 1948-2006

# Pierwsze jednostki WP trafiły do Kołobrzegu (jako miejsca stałej dyslokacji ) w dniu 25 maja 1948 r.
Wtedy to właśnie przedyslokowano ze Szczecina dwie jednostki artylerii 12. DP:
* 34. Pułk Artylerii Lekkiej 12.DP - Kołobrzeg, ul. Szczecińska 2
* 15. Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej 12. DP - Kołobrzeg, ul. Koszalińska

Stan zagospodarowania obiektów wojskowych w Kołobrzegu według stanu na dzień 25.10.1948 r.
* (1) Obiekty po zachodniej stronie ujścia Parsęty do morza
  (kompleks koszarowy (?) - później zajęty przez MW)
  (obiekt wolny )
* (6) ul. Szczecińska 2
  (dwa kompleksy koszarowe )
  (zajęte przez 34.Pułk Artylerii Lekkiej)
* (7) ul. Szczecińska
  ( kompleks koszarowy)
  (obiekt wolny)
* (9) ul. Koszalińska
  (kompleks koszarowy)
  (obiekt zajęty przez 15.dappanc)
* (10) ul. Artyleryjska (ul. Mazowiecka)
  (kompleks koszarowy na dwa bataliony piechoty)
  (obiekt wolny)
* (13) m. Zieniewo (Bagicz)
  (lotnisko)
  (kompleks zajęty przez Armię Radziecką)

# Na mocy Rozkazu MON Nr 0046/Org. z dnia 30.03.1949 r. nastąpiła roszada jednostek pomiędzy poszczególnymi dywizjami. Dowódca 12. DP przekazał w podporządkowanie Dowódcy 8.DP m. in.:
* 34. Pułk Artylerii Lekkiej 12. DP
* 15. Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej 12. DP

# Na podstawie Rozkazu MON Nr 0056/Org. z dnia 30.03.1949 r. dokonano przeformowania 8. DP na etat:
- 8. Zmotoryzowanej DP jednocześnie przedyslokowując ją w maju i czerwcu 1949 r. z okolic Łodzi na Pomorze Środkowe. Została ona podporządkowana Dowódcy nowo sformowanemu 1 .KPanc. Z jednostek 8.Zmotoryzowanej DP w Kołobrzegu dyslokowano:
* 34. Pułk Artylerii Lekkiej 8. Zmot DP, ul. Koszalińska
(przeniesiony z ul. Szczecińskiej)
* 15. Pułk Moździerzy, ul. Stalina ( obecnie ul. Mazowiecka)
(sformowany na nowo)
* 91. Pułk Artylerii Przeciwpancernej, ul. Szczecińska 2
(sformowany na bazie 20. Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej i 15. Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej)

# Na podstawie Rozkazu MON Nr 0054/Org. z dnia 12.06.1950 r. dokonano przeformowania 8.Zmot DP na etat 8. Dywizji Zmechanizowanej. Tym rozkazem sformowano w Kołobrzegu nową jednostkę:
* Ruchomy Warsztat Naprawy Sprzętu Artyleryjskiego Nr 2, ul. Koszalińska
zaś:
* 91. Pułk Artylerii Przeciwpancernej - przeformowano na nowy etat i podporządkowano bezpośrednio Dowódcy OW-II.

# W następnym 1951 r. - na mocy Rozkazu MON Nr 0044/Org. z dnia 17.05.1951 r. - jednostki 8. DZ zostały podporządkowane Dowódcy 1.KZ .
Ponadto rozkazem tym do Kołobrzegu przedyslokowano z Rogowa:
* 32. Pułk Zmechanizowany
oraz przeformowano :
* 34. Pułk Artylerii Lekkiej - został przeformowany na:
- 34. Pułk Artylerii Haubic
* Ruchomy Warsztat Naprawy Sprzętu Artyleryjskiego Nr 2 - został przeformowany na:
- 2. Ruchomy Warsztat Naprawy Sprzętu Artyleryjskiego

W Kołobrzegu w dalszym ciągu stacjonował też wcześniej wymieniony:
* 15. Pułk Moździerzy 8. DZ

Tym samym rozkazem sformowano w Kołobrzegu  # Dowództwo 3. Brygady Przeciwdesantowej
(formuje się na nowo)
* 15. Batalion Przeciwdesantowy
(formuje się na nowo)
* 18. Batalion Przeciwdesantowy - skadrowany
(formuje się na nowo)
* 54. Dywizjon Artylerii
(formuje się na nowo)
* 26. Bateria Moździerzy 120 mm
(formuje się na nowo)
* 23. Bateria Przeciwlotnicza
(formuje się na nowo)
Ponadto na mocy tego rozkazu przeniesiono:
* 91. Pułk Artylerii Przeciwpancernej
- z Kołobrzegu do Gniezna ( na jego bazie i 92. pappanc - sformowano 28. BAPpanc )

# Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 0252/Org. z dnia 13.09.1951 r. sformowano:
* 55. Garnizonową Piekarnię Wojskową w m. Kołobrzeg

# Na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 0138/Org. z dnia 02.05.1952 r. sformowano:
* Garnizonowe Kasyno przy Dowództwie 3. Brygady Przeciwdesantowej w m. Kołobrzeg
* Garnizonowe Kasyno przy 34. Pułku Artylerii Haubic w m. Kołobrzeg
* Garnizonowe Kasyno przy 32. Pułku Zmechanizowanym w m. Kołobrzeg

# Przedstawiony powyżej skład garnizonu Kołobrzeg przetrwał w niezmienionym stanie do 1955 r., kiedy to na mocy Rozkazu MON Nr 0056/Org. z dnia 19.09.1955 r. rozformowano:
* 15. Pułk Moździerzy 8. DZ
oraz sformowano w Kołobrzegu nową jednostkę w składzie 8. DZ:
* 59. Batalion Medyczno-Sanitarny
Pozostałe jednostki 8. DZ stacjonujące w Kołobrzegu przeniesiono na nowe etaty.

# Na podstawie Rozkazu MON Nr 0058/Org. z dnia 19.09.1955 r. Dowódca POW wyłączył w terminie do dnia 20.12.1955 r.:
* 8. Dywizję Zmechanizowaną (ŚOW) ze składu 1. Korpusu Zmechanizowanego i podporządkował ją Dowódcy 1. Korpusu Armijnego.

# W następnym 1956 r. - na podstawie Rozkazu MON Nr 0026/Org. z dnia 04.09.1956 r. nakazano rozformować:
* 59. Batalion Medyczno-Sanitarny 8. DZ
zaś 8. Dywizję Zmechanizowaną podporządkowano bezpośrednio Dowódcy POW.

# W dniu 12 października 1956 r. sztandary wojskowe otrzymały m. in.:
* 32. Pułk Zmechanizowany
* 34. Pułk Artylerii Haubic

# Także w 1956 r. - na podstawie Rozkazu MON Nr 0046/Org. z dnia 18.10.1956 r. dokonano reorganizacji 3 Brygady Przeciwdesantowej przeformowując ją na etat 3. Brygady Obrony Wybrzeża.
W Kołobrzegu sformowano :
# Dowództwo 3. Brygady Obrony Wybrzeża
(na bazie Dowództwa 3.Brygady Przeciwdesantowej)
* 15. Batalion Obrony Wybrzeża
(na bazie 15. Batalionu Przeciwdesantowego 3. BPDes)
* 18. Batalion Szkolny
(na bazie 18. Batalionu Przeciwdesantowego 3. BPDes)
* 54. Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej
(na bazie 23. Baterii Przeciwlotniczej 3. BPdes i 54. da 3. BPDes)

# Kolejnych zmian dokonano w garnizonie Kołobrzeg na podstawie Rozkazu MON Nr 0025/Org. z dnia 02.04.1957 r. W terminie do dnia 15.08.1957 r. przeformowano 8. DZ na nowe etaty. I tak na bazie 34. Pułku Artylerii Haubic sformowano:
* 103. Dywizjon Artylerii Haubic
* 104. Dywizjon Artylerii Haubic
* 48. Szkolną Baterię Artylerii

Ponadto rozkazem tym przeformowano:
* 2. Ruchomy Warsztat Naprawy Sprzętu Artyleryjskiego na:
- 2. Dywizyjny Warsztat Uzbrojenia

# Także w 1957 r. na podstawie Rozkazu MON Nr 041/Org. z dnia 27.05.1957 r.- Dowódca POW w terminie do dnia 01.07.1957 r. przedyslokował:
* 39. Batalion Medyczno-Sanitarny ze Stargardu Szczecińskiego do Kołobrzegu. Po przedyslokowaniu - 39. Batalion Medyczno-Sanitarny podporządkowano Dowódcy 8. DZ.

# Pod koniec 1957 r. w garnizonie Kołobrzeg stacjonowały następujące jednostki Wojsk Lądowych:
* 32. Pułk Zmechanizowany - JW 1746 Kołobrzeg
* 103 .Dywizjon Artylerii Haubic 8. DZ
* 104. Dywizjon Artylerii Haubic 8. DZ
* 48. Szkolna Bateria Artylerii 8. DZ
* 39. Batalion Medyczno-Sanitarny 8. DZ
* 2. Dywizyjny Warsztat Uzbrojenia 8. DZ
* Dowództwo 3. Brygady Obrony Wybrzeża
* 15. Batalion Obrony Wybrzeża
* 18. Batalion Szkolny
* 54. Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej

# W 1958 r. na podstawie Rozkazu MON Nr 0010/Org. z dnia 02.10.1958 r. na bazie Dowództwa 3. Brygady Obrony Wybrzeża, 15. Batalionu Obrony Wybrzeża 3. BOW, 54. Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej 3. BOW oraz 18. Batalionu Szkolnego 3. BOW w składzie 8. DZ:
* 82. Pułk Zmechanizowany 8. DZ
Rozkazem tym ponownie odtworzono w składzie 8. DZ:
* 34. Pułk Artylerii Haubic
(sformowany na bazie 103. Dywizjonu Artylerii Haubic, 104. Dywizjonu Artylerii Haubic, 48. Szkolnej Baterii Artylerii w Kołobrzegu oraz 11. Baterii Dowodzenia w Koszalinie)
Ponadto 32. Budziszyńskiemu Pułkowi Zmechanizowanemu zmieniono numer JW.

# W 1960 r. - 82. Pułk Zmechanizowany - otrzymał sztandar wojskowy.

# W 1961 r. na mocy Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 0103/Org. z dnia 16.10.1961 r. w terminie do dnia 10.11.1961 r. przeformowano:
* 5. Batalion Rozpoznawczy 8. DZ - Gryfice na:
- 33. Kompanię Rozpoznawczą 8. DZ Kołobrzeg
(z jednoczesnym przeniesieniem jej do koszar 82. pz w Kołobrzegu)

# W terminie do dnia 15.03.1963 r. sformowano w Kołobrzegu:
* 15. Baterię Dowodzenia 8. DZ
oraz przeformowano:
* 34. Pułk Artylerii Haubic 8. DZ na nowy etat z równoczesną zmianą nazwy na:
- 34. Pułk Artylerii
Zmian tych dokonano na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 06/Org. z dnia 26.01.1962 r.

# Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 0102/Org. z dnia 24.08.1964 r.
- przeformowano na nowe etaty jednostki 8. DZ w tym też te stacjonujące w Kołobrzegu.
Prawdopodobnie zarządzeniem tym przeformowano 39. Batalion Medyczno-Sanitarny na:
* 39. Batalion Medyczny

# Na mocy Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 038/Org. z dnia 14.03.1967 r.
- w terminie do dnia 01.07.1967 r. sformowano:
* 8. Batalion Remontowy - Koszalin (wybrane pododdziały w Kołobrzegu i w Gryficach)
(na bazie 1. Ruchomych Warsztatów Naprawy Czołgów - Gryfice, 3. Ruchomych Warsztatów Naprawy Samochodów - Koszalin oraz 2. Dywizyjnych Warsztatów Uzbrojenia - Kołobrzeg)
Wchodząca w skład tego batalionu kompania remontu uzbrojenia (później - kompania uzbrojenia i elektroniki)
- stacjonuje dalej w Kołobrzegu.

# W 1967 r. na podstawie Rozkazu MON Nr 07/MON z dnia 04.05.1967 r. przemianowano:
* 34. Pułk Artylerii 8. DZ na:
- 4. Pułk Artylerii 8. DZ

# W tym samym 1967 r. na podstawie Rozkazu MON Nr 025/MON z dnia 30.09.1967 r. przemianowano:
* 82. Pułk Zmechanizowany 8. DZ na:
- 28. Pułk Zmechanizowany 8. DZ

# Pod koniec 1967 r. w garnizonie Kołobrzeg stacjonowały następujące jednostki:
* 28. Pułk Zmechanizowany
* 32. Pułk Zmechanizowany
* 4. Pułk Artylerii
* 33. Kompania Rozpoznawcza
* 39. Batalion Medyczny

# Na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP nr 050/Org. z dnia 21.03.1968 r. sformowano:
* 58. Batalion Remontowo-Budowlany OT

# W 1970 r. na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 047/Org. z dnia 21.05.1970 r. sformowano w Kołobrzegu w składzie 8. DZ:
* 47. Dywizjon Artylerii Rakietowej 8. DZ

# Także w 1970 r. na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 071/Org. z dnia 10.07.1970 r. sformowano na bazie 33. Kompanii Rozpoznawczej:
* 5. Batalion Rozpoznawczy 8. DZ

# W 1972 r. na podstawie Zarządzenie Szefa Sztabu Generalnego Nr 048/Org. z 26.07.1972 r. sformowano w Kołobrzegu:
* 98. Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej 8. DZ

# Na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 031/Org. z dnia 09.04.1973 r. sformowano:
* 36. Garnizonowy Punkt Zaopatrywania w Sprzęt Czołgowo-Samochodowy

# W (19?) roku przedyslokowano:
* 58. Batalion Remontowo-Budowlany OT - z Kołobrzegu do Torunia

# Rozkazem MON Nr 019/MON z dnia 04.10.1973 r.
* 28. Pułk Zmechanizowany - otrzymał wyróżniającą nazwę " Sudecki" .

# W grudniu 1980 r. dyslokowano do Kołobrzegu:
- kompanię remontu pojazdów kołowych z Koszalina
- kompanię remontu pojazdów gąsienicowych z Gryfic
Od tego czasu 8. Batalion Remontowy w pełnym składzie stacjonuje w m. Kołobrzeg.

# W terminie do dnia 30.04.1981 r. przeformowano:
* 39. Batalion Medyczny na:
- 39. Batalion Medyczny - Szpital Wojskowy

# W dniu 09 maja 1982 r.
* 8. Batalion Remontowy otrzymuje w Kołobrzegu sztandar wojskowy.

# W 1986 r. w garnizonie Kołobrzeg stacjonowały następujące jednostki Wojsk Lądowych:
* 28. Sudecki Pułk Zmechanizowany - ul. Jedności Narodowej 10
* 32. Budziszyński Pułk Zmechanizowany im. Hansa Beimlera - ul. Koszalińska 46
* 4. Pułk Artylerii - ul. Mazowiecka 2
* 47. Dywizjon Artylerii Rakietowej 8. DZ
* 98. Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej 8. DZ
* 5. Batalion Rozpoznawczy 8. DZ
* 8. Batalion Remontowy - ul. Koszalińska 76
* 39. Batalion Medyczny - Szpital Wojskowy - ul. Jedności Narodowej 86/88
* 15. Bateria Dowodzenia Szefa Artylerii
* 36. Garnizonowy Punkt Zaopatrywania w Sprzęt Czołgowo-Samochodowy

# Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 060/Org. z dnia 04.11.1987 r. przeformowano:
* 36. Garnizonowy Punkt Zaopatrywania w Sprzęt Czołgowo-Samochodowy - na:
- 36. Garnizonowy Punkt Zaopatrywania Technicznego

# Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 0111/Org. z dnia 15.09.1989 r. w terminie do dnia 31.12.1990 r. rozformowano:
* 28. Sudecki Pułk Zmechanizowany

# Na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 0140/Org. z dnia 19.12.1989 r. (lub z 16.12.1989 r.) w terminie do dnia 31.12.1990 r. przeformowano na nowy etat:
* 4. Pułk Artylerii
(włączając w jego etat rozformowany 47. Dywizjon Artylerii Rakietowej 8. DZ)

# W 1990r. dyslokowano:
* 32. Budziszyński Pułk Zmechanizowany
- z koszar przy ul. Koszalińskiej 46 do opuszczonych przez 28. Pułk Zmechanizowany koszar przy ul. Jedności Narodowej 10.

# Na mocy Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 059/Org z dnia 21. 07. 1993 r. - 8. Drezdeńska DZ została przeformowana na 8. Bałtycką Dywizję Obrony Wybrzeża

# Na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 084/Org z dnia 27.10.1993 r. oraz wykonawczym Zarządzeniem D-cy POW Nr 0127/Org z dnia 30.11.1993 r. w terminie do dnia 31.12.1994 r. rozformowano:
* 15. Baterię Dowodzenia Szefa Artylerii 8. DZ (włączając ją w skład 8. Batalionu Dowodzenia w Koszalinie)
zaś 32 . Pułk Zmechanizowany 8. DZ przeformowano na:
* 8. Brygadę Zmechanizowaną 8. DOW (sformowana z dniem 01.01.1995 r.)
natomiast:
* 5. Batalion Rozpoznawczy 8. DZ został przemianowany na 8. Batalion Rozpoznawczy 8. DOW z jednoczesnym przedyslokowaniem z Kołobrzegu do Lęborka (co nastąpiło w marcu 1994 r.)
* 39. Batalion Medyczny - Szpital Wojskowy 8. DZ przeformowano na 8. Batalion Medyczny 8. DOW

# W dniu 27.04.1994 r. na bazie 98. Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej 8. DZ i 4. Pułku Artylerii 8. DZ sformowano:
* 4. Pułk Artylerii Mieszanej 8. DOW

# Na podstawie Rozkazu D-cy Wojsk Lądowych Nr Pf 9 z dnia 12.03.1998 r. w terminie do dnia 31.12.1998 r. rozformowano:
* 8. Brygadę Zmechanizowaną 8. DOW

# Także w 1998 r.:
* 8. Batalion Remontowy 8. DOW włączono w skład 12. DZ

Reasumując na koniec 1998 r. w garnizonie Kołobrzeg stacjonowały następujące jednostki Wojsk Lądowych:
* 8. Batalion Remontowy 12. DZ
* 4. Pułk Artylerii Mieszanej 8. DOW
* 8. Batalion Medyczny 8. DOW

# Od dnia 01.01.1999 r. nastąpiło zastąpienie 8. Batalionu Medycznego 8. DOW przez:
* 117. Szpital Wojskowy z Przychodnią - SPZOZ

# Do końca roku 2001 w wyniku restrukturyzacji armii rozformowano:
4. Pułk Artylerii Mieszanej 8. DOW

Rozszyfrowanie najczęściej stosowanych skrótów zawartych w tekście:
BOW - Brygada Obrony Wybrzeża
BPDes - Brygada Przeciwdesantowa
BAPpanc - Brygada Artylerii Przeciwpancernej
da - dywizjon artylerii
DOW - Dywizja Obrony Wybrzeża
DP - Dywizja Piechoty
OW- Okręg Wojskowy
papanc. - pułk artylerii przeciwpancernej
POW - Pomorski Okręg Wojskowy
Zmot.DP - Zmotoryzowana Dywizja Piechoty